Analiza istraživačkih pristupa proučavanja vinčanskih figurina
Milica Stanković (2005), Vlasotince, 4. razred, Gimnazija Stevan Jakovljević, Vlasotince
Mentori:
Vladimir Pecikoza, arheolog, Istraživačka stanica Petnica
Ana Tripković, arheolog, Beograd
Ovo istraživanje bavi se analizom vinčanskih figurina na području Srbije, istražujući radove autora iz različitih perioda – početak 20. veka, sredina 20. veka i aktuelno doba. Fokus je bio na prikupljanju literature i analizi podataka kroz definisane kriterijume poput arheološkog iinterpretativnog konteksta, prisustva analogija i tipologije, kao i slobode u interpretaciji stila iatributa figurina. Svaki period pruža različite perspektive i pristupe proučavanju ovih artefakata. Rezultati analize autora otkrivaju raznolike pristupe, s Vasićem, Srejovićem i Garašaninom fokusiranim na stil i tipologiju, dok su Lazić, Crnobrnja i Vuković istraživali šire društvene i simboličke aspekte. Nedostaci u arheološkom kontekstu i nedovoljno precizne tipologije postali su izazovi za dalje istraživanje, dok je naglasak na pitanjima roda, rituala i simbolike otvorio nove perspektive u razumevanju uloge ovih artefakata. Ovo istraživanje pruža pregled raznolikih pristupa proučavanju vinčanskih figurina, ističući promene u metodologiji, interpretacijama i fokusima istraživanja tokom vremena, a predlaže i smerove za buduće detaljnije analize i istraživanja.
Tipološka analiza udica i harpuna sa lokaliteta vinčanske kulture
Dušan Martinov (2004), Čenta, 4. razred, Zenjaninska gimnazija
Rastko Marković (2004), Zemun, 4. razred, Zemunska gimnazija
Mentori:
Vladimir Pecikoza, arheolog, Istraživačka stanica Petnica
Ana Tripković, arheolog, Beograd
Istraživanje je zasnovano na analizi karakteristika 33 udice i 35 harpuna pronađenih na lokalitetima vinčanske kulture duž Save, Dunava i Velike Morave. Koristeći literaturu kao osnovni izvor informacija, urađena je tipologija udica i harpuna prema tehničkoj složenosti. Materijal je pokrivao različite lokalitete, a analiza je bila zasnovana na fotografijama i opisima. Ključne kategorije analize uključivale su oblik, veličinu I materijal nalaza. Rezultati istraživanja ukazuju na pet tipova udica, sa dominantnom upotrebom roga kao primarnog materijala. Kuke se klasifikuju prema obliku i složenosti, od jednostavnih do duplih udica. Harpuni, takođe napravljeni od roga jelena, dele se na tri tipa: jednoredni, dvoredni i konusni. Analiza dimenzija i oblika naglašava tehničku usavršenost i raznovrsnost ovih koštanih predmeta. Tehnička savršenost i složenost udica i harpuna otkriva napredak u tehnologiji izrade ribarskih alata. Primetne razlike između jednostavnih i složenijih tipova ukazuju na evoluciju ribolovnih tehnika i prilagođavanje alata različitim uslovima ribolova. Uvođenje povratnih kuka, trouglastih zubaca i duplih udica predstavljaju inovacije koje su poboljšale efikasnost ribolova. Ove promene ne samo da su olakšale držanje ribe na udici, već su omogućile i pecanje u različitim uslovima. Udice i harpuni nisu samo presudni za ishranu vinčanske zajednice, već svedoče o tehničkom napretku i prilagodljivosti ljudi u praistorijsko doba.
