Geonauke

Rastko Glišić (2005), Mladenovac, 4. razred, Gimnazija, Mladenovac

Mentor:
Vizi Aleksa, Hemijski fakultet Univerziteta u Beogradu

Krečnjak ima veliku komercijalnu primenu u različitim granama industrije, koristi se za proizvodnju cementa, kreča, đubriva, prehrambenih aditiva i sl. Upotrebljivost krečnjaka kao resursa zavisi od njegovog hemijskog sastava. Cilj ovog istraživanja je bio da se odredi hemijski kvalitet krečnjaka u kamenolomu sela Slovac i njegova moguća upotreba u drugim granama industrije, kao i da se uporedi sa krečnjacima u okolini sela Ćelije gde ne postoji trenutno aktivna eksploatacija. U sklopu istraživanja je prikupljeno 9 uzoraka krečnjaka sa dve stajne tačke, od čega je 5 uzoraka trijaske, a 4 uzoraka permske starosti. Standardnom volumetrijskom metodom su određeni Ca +2 i Mg +2 joni, dok su ručnim XRF spektrometrom određene koncentracije makroelemanata i mikroelemenata. Dobijeni uzorci su upoređeni sa podacima dobijenim iz prethodnih prospekcijskih istraživanja na kamenolomu u selu Slovac. Svi uzorkovani krečnjaci u istražnom području su veoma niskog ili niskog kvaliteta. Prema sadržaju CaO, jedan uzorak iz atara sela Ćelije i jedan od uzoraka iz prethodnih istraživanja su ocenjeni kao krečnjaci niske čistoće, dok su svi ostali uzorci hemijski nečisti. U proseku, svi uzorci imaju povišenu koncentraciju MgO i Fe 2 O 3 . Petrogenijski, većina uzoraka je klasifikovana kao magnezijski krečnjak, dok su uzorci sa znatno povišenim sadržajem MgO definisani kao dolomitizovani krečnjaci, što ukazuje na nizak hemijski kvalitet ovih karbonatnih stena. Prema odnosu koncentracija Ca/Mg su određene verovatne relativne promene u salinitetu sedimentne sredine u kojoj su nastali ovi krečnjaci. Prema K/Rb odnosu je orijentaciono određena relativna količina gline u uzorcima. Ovo istraživanje je pokazalo da krečnjak koji se trenutno eksploatiše u selu Slovac nije adektvanog hemijskog sastava za upotrebu kao izvor karbonatnih resursa u daljoj proizvodnj dobara. U selu Ćelije je pronađen krečnjak sličnog hemijskog kvaliteta kao i u Slovcu, te se daljim prospekcijskim istraživanjima može odrediti tačna količina i kvalitet rezervi i time proširiti proizvodni kapacitet ovog područja.

Matija Rakić (2005), Bor, 4. razred, Gimnazija “Bora Stanković”, Bor

Mentorka:
Radosavljević Jovana, Rudarsko-geološki fakultet, Univerzitet u Beogradu

Najnoviji koncept u oblasti turizma predstavlja geoturizam. Glavni fokus ove discipline je promocija estetskih vrednosti, naučnog sadržaja i usluga na geolokacijama – lokalitetima sa specifičnim geomorfološkim, tektonskim, paleontološkim ili petrološkim karakteristikama. Cilj istraživanja bilo je utvrđivanje geoturističkog potencijala planine Povlen, a rezultat istraživanja je formirana geostaza sa lokalitetima čiji je geopotencijal određen. Staza započinje na lokalitetu Taorskih vrela, a završava se kod planinarskog doma PK ”Povlen”. Geostaza obuhvata tačke: Taorska vrela, ušće Taorskih vrela u reku Skrapež, Povlenske kugle i profil ofiolitskog melanža. U istraživanju je primenjena GAM metoda. Glavni faktori koji učestvuju u ovoj valorizaciji dele se na četiri glavne grupe vrednosti: Naučne, funkcionalne, ranjivost i dodatne vrednosti. Metodologija određuje nivo značaja lokaliteta: lokalni, regionalni, nacionalni ili međunarodni. Rezultati istraživanja pokazuju da geotačke imaju nizak nivo funkcionalnih vrednosti. Ušće Taroskog vrela u reku Skrapež spada u objekte lokalnog značaja, dok ostala tri lokaliteta (Taorska vrela, Povlenske kugle i profil ofiolitskog melanža) spadaju u objekte regionalnog značaja. Istraživanje dovodi do zaključka da je popularizacija geologije izvodljiva na ovom terenu, ali je potrebno uložiti sredstva da bi se funkcionalne vrednosti izjednačile sa naučnim, što bi dovelo do korišćenja punog potencijala navedenih lokaliteta.