Istorija

Dimitrije Rajković (2006), Beograd, 2. razred, Deseta beogradska gimnazija, Beograd

Mentor:
Zorić Vukašin, Univerzitet u Beogradu (Filozofski fakultet)

Cilj ovog rada je bio da istraži delovanje Odeljenja specijalne policije na području Valjeva tokom Drugog svetskog rata, kroz pregled akcija koje je ona vršila i kroz analizu odnosa sa drugim organima okupacionih vlasti. Istraživanje je zasnovano na neobjavljenoj arhivskoj građi iz Istorijskog arhiva Beograda. Pregled izvršenih akcija podrazumeva opis policijskih istraga i hapšenja, kao i ocenjivanje njihovog značenja i uspešnosti. U radu je, takođe, pretresena tema sudbina lica uhapšenih od strane Odeljenja specijalne policije. Istraživanje je pokazalo da je Odeljenje specijalne policije u tri navrata slalo činovnike u Valjevo. Utvrđeno je i da su izvršene dve veće akcije protiv komunističke delatnosti koje su bile ocenjene kao uspešne. Što se tiče uhapšenih lica, ona bi bila poslata u logor ili streljana ako bi za njih bilo dokazano da su komunisti. Pokazano je da su lokalne vlasti bile u potpunosti podređene činovnicima koje bi poslalo Odeljenje specijalne policije, što je dovodilo do njihovog međusobnog konflikta. Sa druge strane, saradnja tih činovnika sa nemačkim snagama je bila bez konflikta.

Rastko Arsenijević (2005), Beograd, 4. razred, Prva beogradska gimnazija, Beograd

Mentor:
Zorić Vukašin, Univerzitet u Beogradu (Filozofski fakultet)

U ovom radu, predmet istraživanja je primer procesa tranzicije i privatizacije na prostoru Srbije nakon raspada Jugoslavije – brodogradilište „Dunav“ iz Bezdana. Ono je kroz tranziciju i privatizaciju prolazilo od 1989. godine, do 2010. godine kada je zvanično prestalo sa radom. Značajan prostor u istraživanju posvećen je razlozima za pokretanje privatizacije i njenim direktnim uticajem na ekonomsko stanje preduzeća. Rad se bavi i analizom zakonske regulative i njihovim realnim uticajem na terenu. Deo rada bavi se pregledom unutrašnje organizacije i pravilnika u preduzeću „Dunav“. Za potrebe rada korišćena je arhivska građa iz Istorijskog arhiva Sombor.

Mina Stojanović (2005), Pančevo, 3. razred, Gimnazija “Uroš Predić”, Pančevo

Mentor:
Zorić Vukašin, Univerzitet u Beogradu (Filozofski fakultet)

Predmet istraživanja ovog rada je Preduzeće za prikazivanje filmova u Pančevu u periodu od 1950. godine kada u spoljnoj politici, koja je sa sobom povukla kulturnu politiku Jugoslavije, dolazi do preusmeravanja ka SAD i državama zapadnog bloka, do 1958. godine. Cilj i tema ovog istraživanja je analiza rada Preduzeća za prikazivanje filmova sa fokusom na to koliko je i na koji način na njega uticala kulturna politika države koja je u odabranom periodu bila pod različitim uticajima i koristila je film kao jedno od najvažnijih sredstava propagande, ali i utvrđivanje značaja samog Preduzeća za grad Pančevo i njegove građane. Za potrebe ovog istraživanja korišćena je građa iz fonda Preduzeće za prikazivanje filmova koji se nalazi u Istorijskom arhivu Pančeva. Istraživanjem je utvrđeno da se poslovanje Preduzeća u značajnoj meri poklapalo sa merama i trendovima kulturne politike vlasti tog perioda, delom i zbog blizine Beograda odakle je ona i poticala.

Sofia Lazić (2005), Beograd, 3. razred, Osma beogradska gimnazija, Beograd

Mentor:
Zorić Vukašin, Univerzitet u Beogradu (Filozofski fakultet)

Cilj istraživanja je analiza sećanja na studentsko-radničke demonstracije održanim 14.12.1939. godine pedeset godina kasnije, sa akcentom na polemiku koja je na proslavi pedesetogodišnjice nastala, a koja se tiče pitanja organizovanja demonstracija, koje su bile nasilno suzbijene. Osamdesetih godina, komunistička vlast je koristila sećanje na demonstracije kao jedno od mesta sećanja sopstvenog režima i imenovala je ustanove po njihovim učesnicima. U dnevnoj štampi odavala se počast stradalima i postavljane su spomen ploče. Istraživanje se posebno na fokusira na sam tok Okruglog stola organizovanog na pedesetogodišnjicu i ulogu sećanja na demonstracije u poznoj komunističkoj Jugoslaviji. U svrhe istraživanja korišćen je fond Centra za marksizam Univerziteta u Beogradu (2677) i fond Gradskog komiteta SKS (541) iz Arhiva Beograda.

Marko Perunović (2004), Leskovac, 4. razred, Ekonomska škola “Đuka Dinić”, Leskovac

Mentor:
Hofman Ivan, Arhiv Jugoslavije

Rad ima za cilj da pokaže organizacionu strukturu Omladinskih radnih brigada kao i njihov svakodnevni život prilikom realizacije Omladinskih radnih akcija na teritoriji Leskovačkog sreza od 1952. do 1964. god. Istraživanje se oslanja na neobjavljenu arhivsku građu nastalu u periodu realizacije ORA na teritoriji Leskovačkog sreza u datom periodu. Cilj rada bilo je prikazivanje infrastrukturnog značaja ORA, ali i pod kolikim su i kakvim ideološkim uticajem bile ORB, na koji način se realizovala njihova organizacija, sa kakvim su motivima brigadiri dolazili u njih i sa kakvim aktivnostima su se na njima susretali. Istraživanje se bavi i društvenim životom omladine koja je uzimala učešće na radnim akcijama.

Vojin Kovačević (2006), Kanjiža, 2. razred, Tehnička škola “Ivan Sarić”, Kanjiža

Mentor:
Zorić Vukašin, Univerzitet u Beogradu (Filozofski fakultet)

Lovćenački kolonisti su karakterističan primer menjanja nacionalne strukture u Vojvodini u periodu nakon Drugog svetskog rata, kada su nove vlasti preselile veći broj ljudi u potpuno drugačiju sredinu. Polazeći od neobjavljene arhivske građefonda 267 Narodnog odbora oštine Lovćenac i fonda Saveza socijalističke omladine Jugoslavije Arhiva Jugoslavije, pokušana je rekonstrukcija onoga kako su kolonisti iz brdskih i planinskih krajeva videli oblast koju su kolonizovali (1945-1948). Takođe je i pokušano da se predoče društvene pojave po kolonizaciji poput kolonističkog socijalnog mehura kao i odnosi sa domicilnim stanovništvom, prvenstveno Mađarima koji su prvi put stupili u kontakt sa crnogorskim življem.